از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان دارای پیشینه تاریخی، تمدنی و فرهنگی بسیار غنی هستند و این اشتراکات میتواند پشتوانه مناسبی برای توسعه مناسبات سیاسی دو کشور باشد. ارمنیها در ایران همواره به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران وفادار بوده و در ارتقای ظرفیتهای کشور مشارکت فعال داشتهاند. در بزنگاههای مهم مانند جنگ تحمیلی، برای دفاع از ایران عزیز در صفوف مقدم حضور داشته، شهید داده و جمعیت قابل توجهی از طبقه ایثارگران را تشکیل دادهاند. این سابقه تاریخی میتواند موجب توسعه و پیشرفت روابط دوجانبه شود.
از منظر اقتصادی نیز ایران و ارمنستان ظرفیتهای بالایی برای همکاری در حوزههای تجارت، انرژی، حمل و نقل، کشاورزی، انتقال برق و گردشگری دارند. برخی از این ظرفیتها هماکنون در حال بهرهبرداری هستند و برخی دیگر نیازمند برنامهریزی و طراحی برای استفاده بهینهاند. سفر آقای دکتر پزشکیان میتواند در چارچوب موافقتنامهها و یادداشت تفاهمهای مختلف، زمینهساز توسعه این همکاریها باشد.این سفر در مقطع فعلی اهمیت ویژهای دارد، زیرا پس از نزدیک به سه دهه جنگ و تنش میان ارمنستان و آذربایجان، دو کشور اکنون در مسیر صلح قرار گرفتهاند. خوشبختانه اراده باکو و ایروان بر این است که بدون میانجی، اقدامات لازم برای توافق صلح را انجام دهند و باقیمانده اختلافها را از طریق مذاکره حل کنند تا بتوانند در سال ۲۰۲۶ موافقتنامه صلح را امضا کنند. نشست واشنگتن نیز بر تأکید بر برقراری صلح دائمی در قفقاز از سوی ارمنستان و آذربایجان تأکید کرده است.در این شرایط که گفتمان صلح غالب شده است، فرصتهای زیادی برای همکاری ایجاد شده و باید از آنها هم در رابطه با ارمنستان و هم با آذربایجان استفاده کرد.
در نشست واشنگتن یکی از فرصتهای مهم در حوزه مواصلاتی بود؛ در بند سه توافق میان آذربایجان و ارمنستان، طرفین با حفظ تمامیت ارضی یکدیگر، بر باز شدن مسیرهای مواصلاتی به صورت متقابل تأکید کردند. در صورتی که این مسیرها باز شوند، ارمنستان از شرق و غرب با ایران ارتباط برقرار کرده و آذربایجان نیز به نخجوان دسترسی خواهد یافت. باز شدن این مسیرها، علاوهبر فرصتهای تجاری، موجب افزایش امنیت و حفظ مسیرها در قفقاز خواهد شد.
طرح تهدید محتمل نیز این است که شرکتهای آمریکایی در ارمنستان و منطقه حضور یابند که با توجه به سابقه مداخله آمریکا، میتواند تهدید امنیتی برای قفقاز محسوب شود. رئیسجمهور در این زمینه با مقامات ارمنستان گفتوگو خواهند کرد و طرف ارمنی نیز قول داده در تعامل با کشورهای فرامنطقهای، منافع جمهوری اسلامی ایران را لحاظ کند.سفر به بلاروس نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا این کشور از دوستان جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود و با آن روابط راهبردی دارد. مناسبات دو کشور در حوزههای اقتصادی، تجارت و حمل و نقل، بهویژه مسیرهای دریایی، میتواند دسترسی ایران به اروپا را تسهیل و گسترش دهد و بلاروس را از طریق ایران به آبهای گرم خلیجفارس متصل کند.
این سفر همچنین با توجه به اشتراکات ایران و بلاروس در مقابله با یکجانبهگرایی آمریکا و حضور هر دو کشور در اتحادیههای منطقهای، فرصتهای مناسبی برای توسعه روابط دوجانبه و چندجانبه فراهم میآورد و میتواند به تجربه روابط پردامنه و پایدار منجر شود.